تفاوت قرص با کپسول

ازآنجاکه اغلب اثربخشی دارو بستگی به شکل دارو و راه مصرف آن دارد، لذا پس از بررسی اثرات دارویی یک دارو، آن را به بهترین شکل ممکن تهیه و عرضه می‌نمایند تا علاوه بر آزادی پزشک در انتخاب راه تجویز (بر اساس شرایط بیمار) مورد قبول بیماران نیز قرار گیرد. در این مطلب از سری مقالات رایگان دوره تکنسین داروخانه به معرفی انواع اشکال دارویی به طور ویژه قرص و کپسول و معایب و مزایای هر کدام می‌پردازیم .

انواع روش‌های تجویز دارویی

روش خوراکی: به شکل جامد و مایع
روش تزریق کردن: مانند آمپول و ویال
روش استنشاقی: مانند افشانه و بخور
روش موضعی: مانند پماد، کرم، قطره و شامپو
روش پوستی: مانند چسب پوستی
روش داخل رکتال و واژینال: مانند شیاف، قرص واژینال

اشکال دارویی جامد برای مصارف خوراکی

پودرها: پودرهای دارویی موادی کاملاً نرم هستند که علاوه بر مصرف به شکل اصلی دارویی در تهیه قرص‌ها یا سایر فرآورده‌های دارویی بکار می‌روند.

گرانول‌ها: گرانول‌ها از هم چسبیده شدن ذرات پودرها به وجود می‌آیند. از مزایای آن‌ها پایداری بیشتر و حلالیت راحت‌تر است. اگرچه در این شکل دارویی نیز طعم دارو کاملاً حس می‌شود. به بسته گرانول‌ها ساشه نیز گفته می‌شود.

کپسول‌ها: محفظه‌های کوچک ژلاتینی استوانه‌ای یا بیضوی شکل هستند که طعم بد و تلخ دارو را مخفی کرده و پس از ورود در معده و مجاورت با شیره معدی حل می‌شوند.‌

قرص‌ها: یکی از اشکال دارویی جامد و از بهترین داروهای خوراکی هستند، زیرا که مقدار دریافت دارو دقیقاً تحت کنترل قرار می‌گیرد.

آموزشگاه آپادانا

قرص چیست؟

متداول‌ترین فرم داروها، قرص‌ها هستند که غالبا یک داروی خوراکی هستند که با روش‌های قالب‌سازی یا فشرده‌سازی خاصی آماده می‌گردند. قرص ها به‌صورت های مختلف نظیر بلعیدنی، جوشان، جویدنی، زیرزبانی یا گونه‌ای، قرص‌های آهسته رهش دیده می‌شوند. از قرص ها استفاده وسیعی می شود، به طوری که حدود دوسوم از تمام تجویزهای دارویی در فرم‌های دارویی جامد و نیمی از آن‌ها به صورت قرص هستند. اگرچه قرص ها معمولاً به‌صورت یک داروی خوراکی مصرف می‌شوند، ممکن است به‌صورت زیرزبانی، داخل رکتوم یا داخل وریدی نیز تجویز گردند. استفاده از قرص‌ها به سال ۱۵۰۰ بازمی‌گردد؛ درحالی‌که کپسول‌ها از سال ۱۸۴۷ وارد صنعت دارویی شدند. امروزه انواعی از قرص‌ها با فرمولاسیون‌ها مختلف و حتی شکل ها و رنگ های متنوع، تولید و روزانه بازار شده است.

کپسول چیست؟

علت تولید کپسول‌ ، مشکلاتی بود که برخی از افراد در بلع قرص‌ها داشتند. در کپسول‌ها ، ترکیبات دارویی توسط یک پوشش ژلاتینی قابل‌هضم، پوشیده و نگه‌داری می‌شوند که می‌تواند سخت یا نرم باشد. داروی بسته‌بندی‌شده در کپسول نیز می‌تواند نرم یا سخت باشد. درواقع کپسول یک پوسته یا ظرف است که برای بسته‌بندی داروها استفاده می‌شود. این فرم از داروها نیز غالبا به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود. کپسول‌ها معمولاً از ژلاتین حیوانی ساخته می‌شوند و اگر گیاهی باشند، از نشاسته هیدرولیز شده و یا هیدروکسی پروپیل متیل سلولز (یک مشتق فیبر گیاهی) ساخته می‌شود.

برای کاهش میزان سختی کپسول‌های نرم (سافت ژل‌ها)، از نوعی ماده پلاستیک مانند استفاده می‌شود و از رنگ‌های خوراکی، برای تغییر رنگ آن‌ها استفاده می‌گردد. سافت ژل‌ها معمولاً برای روغن‌ها یا مواد فعالی که در روغن معلق می‌باشند، استفاده می‌شود. کپسول‌های سخت از جنس ژلاتین بوده و حاوی ترکیبات خشک و پودری هستند.

پوشش ژلاتینی کپسول‌ها بسیار حساس است و در هوای خشک به‌سرعت می‌شکند و محتویات کپسول به بیرون نشت می‌کند. در هوای مرطوب نیز، پوشش ژلاتینی سوراخ می‌گردد. در هر دو حالت، محتویات کپسول کیفیت خود را از دست می‌دهد و دیگر قابل‌استفاده نخواهد بود؛ بنابراین نگه‌داری از کپسول‌ها ، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. توصیه مهم این است که کپسول‌ها را از ظرف نگه‌دارنده آن‌ها خارج نکنید و به‌محض استفاده، درب آن را محکم ببندید.

مزایای قرص

ارزانی: اگرچه قیمت قرص به جزء فعال و پوشش آن بستگی دارد، قرص‌ها عموماً در تولید ارزان‌تر از کپسول تمام می‌شوند. این ویژگی اغلب قرص را برای مصرف کننده به گزینه‌های در دسترس‌تر تبدیل می‌کند.
دوام طولانی مدت: در مقایسه با کپسول، قرص دارای پایداری بیشتری بوده و عمر طولانی‌تری دارد.
دوزهای بالاتر: یک قرص واحد می‌تواند دوز بالاتری از یک ماده فعال را در مقایسه با یک کپسول در خود داشته باشد.
امکان تقسیم کردن: خلاف کپسول، قرص را می‌توان برای رسیدن به دوز کمتر در صورت نیاز تقسیم کرد.
قابل جویدن بودن: برخی قرص‌ها در اشکال قابل جویدن یا حتی در اشکال قرص قابل حل در دهان تولید می‌شوند.
تحویل متغیر: قرص‌ها در اشکال تندرهش، رهش تأخیری یا گسترده رهش تولید می‌شوند.

مزایای کپسول

تنداثر بودن: کپسول‌ها در مقایسه با قرص‌ها زودتر تجزیه می‌شوند. آنها در مقایسه با قرص‌ها علایم را زودتر تسکین می‌دهند.
بی‌مزه بودن: کپسول در مقایسه با قرص کمتر محتل است که مزه یا بوی ناگواری ایجاد کند.
مقاومت در برابر عوامل مداخله‌گر: کپسول‌ها اغلب به شکلی ساخته می‌شوند که تقسیم کردن آنها به دو نیمه یا خرد کردنشان مثل قرص ساده نیست. در نتیجه کپسول‌ها بیشتر محتمل است که به شکل هدفمند استفاده شوند.
جذب بیشتر دارو: کپسول‌ها از فراهمی زیستی بالاتری برخوردارند که به این معنی است که احتمال ورود مقدار بیشتری از دارو به درون جریان خون وجود دارد. این موضوع می‌تواند باعث شود تا اثربخشی کپسول اندکی بیشتر از قرص باشد

معایب قرص

احتمال بیشتر تحریک‌پذیری: امکان تحریک شدن دستگاه گوارش بر اثر قرص بیشتر است.
کُنداثرتر بودن: قرص‌ها در داخل بدن کندتر از کپسول‌ها جذب می‌شوند. ممکن است عملکرد آنها زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
تجزیه ناهمنواخت: امکان تجزیه غیر یکنواخت قرص‌ها بیشتر است، که این می‌تواند اثربخشی و جذب کلی دارو را کاهش دهد.
ناگواری برای ذائقه: در حالی که بسیاری از قرص‌ها برای پوشاندن طعم ناگوار دارو دارای یک قشر گوارا هستند، برخی از آنها چنین ویژگی را ندارند. در صورت بلعیدن قرص، دارو طعم نامطبوعی در دهان به جا می‌گذارد.

معایب کپسول

پایداری کمتر: کپسول‌ها در مقایسه کمتر از قرص‌ها پایداری دارند. آنها ممکن است به شرایط محیط زیست و مشخصاً رطوبت واکنش نشان دهند.
دوام کمتر غلاف: کپسول‌ها سریع‌تر از قرص‌ها تاریخ منقضی می‌شوند.
قیمت بالاتر: کپسول‌های حاوی مایعات عموماً قیمت تولید بالاتری نسبت به قرص‌ها دارند و ممکن است گران‌تر از آنها باشند.
داشتن فرآورده‌های جانوری: بسیاری از کپسول‌ها دارای ژلاتین گرفته شده از خوک، گاو یا ماهی هستند. این موضوع ممکن است آنها را برای گیاهخواران و وگان‌ها نامناسب کند.
دوزهای کمتر: کپسول‌ها نمی‌توانند هم‌اندازه قرص‌ها محتویات دارویی را در خود جای دهند. شخص ممکن است در مقایسه با قرص به مصرف مقدار بیشتری کپسول برای رسیدن به تأثیر مورد نظر نیاز داشته باشد.

نحوه ثبت نام دوره های آموزشی

جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام در دوره های آموزشی مجتمع آپادانا با کارشناسان این مجموعه تماس حاصل فرمایید. امکان ثبت نام از طریق وبسایت به صورت آنلاین ثبت نام از طریقواتساپ،تلگرام،اینستاگرام + ثبت نامتلفنی+ ثبت نام از طریقمراجعه حضوریمیسر می باشد...